Konteyner Navlun Bileşik Endeksi'nin 2023 yılında pandemi öncesine dönüşü bekleniyor. İstatistik dilinde buna “ortalamaya geri dönüş” deniyor. Yaşanan da tıpkı "ortalamaya geri dönüş" örneği gibi, sıra dışı sonuçların zaman içinde istatistiksel normlara geri dönmesi. Bu halde endeksin 1.500-2.000 ABD doları arasında bir seviyeye oturması muhtemel. Bu çöküş dönemini en az hasarla atlatmak için taşıyıcılar da tedbir alacaktır. Tıpkı ürünlerin hasattan sonraki bozulma sürelerinin geciktirilmesi yöntemi gibi, sektörde EBIT marjini bir şekilde yüksek tutmaya çalışacak. Elbette pandemi öncesine kıyasla!

Konteyner Navlun Bileşik Endeksi, tepe noktanın görüldüğünü artık düşüş dönemine girildiğini net bir şekilde gösteriyor. Öncelikle belirtmek isterim ki, bu tür dönemler genelde küresel ekonominin daraldığı dönemlere denk gelir. Yani bu düşüş daralmayı da işaret ediyor. Zaten bunla ilgili birçok gösterge yayımlanıp, ekonomistler tarafından da ifade edildi. 

Şimdi biraz daha mikro düzeye inelim!

Uzun süredir tırmanan endeksin hasadı yapıldı mı?

Kaçınılmaz olarak bu düşüşün konteyner taşımacılık firmalarının mali raporlarına etkisi olumsuz olacaktır. 2021 yılının sonundan itibaren endeks sürekli düşüyor. Gerçi bu düşüşe rağmen 2022 yılının başlarında navlunların -geçmişe kıyasla- yüksek seyrettiğini söylemeliyiz. Ancak bunu rakamlarla ifade etmek daha rahat olacak. 2021 yılı ortalaması 7.589 ABD doları iken kasım sonu itibariyle 2022 yılı ortalaması 6.731 ABD dolarıdır. Yüzde 10'un sadece biraz üzerinde olan bir düşüşten bahsediyoruz. Peki, bu düşüş taşımacıları nasıl etkileyecek?  

Konteyner taşıma şirketlerinin; faiz, vergi öncesi karın (EBIT) gelire oranı yani ‘‘EBIT marjin’’ olarak adlandırılan oran 2020 yılının ilk çeyreğinde yüzde 2,6 iken 2022 yılının aynı döneminde yüzde 57,4'e yükseldi. EBIT/Gelir şeklinde hesaplanan bu oran, gelirin ne ölçüde kara çevrildiğini göstermektedir. Doğal olarak navlunlar artarken bu oran da yükseldi.

Peki, 2022 yılında sürekli düşen navlun değerleri bu oranı nasıl etkiliyor?

Grafik: Konteyner Taşıyıcıları EBIT Marjı

Kaynak: Statista

Grafikte de görüldüğü gibi EBIT marjin, 2022 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 56,3'e geriledi. Çeyreklik bazda sadece yüzde 1 düştü. Halbuki aynı dönemde; 2022 yılının ilk çeyreğinde navlun endeks ortalaması 9.198 ABD dolarından 7.643 ABD dolara gerilemişti. Yani çeyreklik bazda yüzde17 düşmüş. 

Navlun endeksi, üçüncü çeyrek ile ikinci çeyrek arasında yüzde 22 daha aşağı indi. Bu yılın son çeyreğinde ise yüzde 54 oranında gerilemesi bekleniyor. Haliyle EBIT marjındaki en hızlı ve sert inişin son çeyrekte olması sürpriz olmayacaktır! Beklenti EBIT marjının yüzde 35 seviyesine inmesi yönünde. Sorumuzun cevabına geri dönersek; demek ki düşen endekse rağmen konteyner taşımacıları hasada devam ediyor! En azından 2022 yılında.

Peki, 2023 beklentileri nasıl?

Kısa bir 2023 değerlendirmesi yapalım.

Konteyner Navlun Bileşik Endeksi aralık başında 2.300 ABD dolarının hemen altına sarktı. Velev ki 2022 yılını 2.000 ABD dolar seviyesinde kapatsa dahi, 2023 yılına zayıf bir giriş olacak.

Öte taraftan, endeks zayıf bir giriş yapabilir ama bilançolar güçlü! Şöyle ifade edelim; Alphaliner verilerine göre sadece 2022 yılının ilk çeyreğinde, en büyük 10 taşıyıcının EBIT toplamı 260 milyar ABD doları. 2022 yılını 1 trilyon ABD dolarına yakın bir değerde kapatabilirler. 2022 yılı bütünü için EBIT marjının yüksek olacağı da aşikâr. Toparlarsak, 2023 yılına kuvvetli bir nakit birikimiyle girecekler. Yani zor geçecek bir yıla güçlü bir bilanço ile giriş yapacaklar.

Birçok analistin tahmini endeksin -2023 yılında- pandemi öncesi döneme döneceği yönünde. İstatistik dilinde bu tipik bir “ortalamaya geri dönüş” örneğidir. Yaşanan da tıpkı "ortalamaya geri dönüş" örneği gibi, sıra dışı sonuçların zaman içinde istatistiksel normlara geri dönmesidir.

Böyle bir geri dönüşte, endeksin 1.500-2.000 ABD doları arasında bir seviyeye yerleşmesi muhtemel. Elbette bu çöküş dönemini en az hasarla geçirmek için taşıyıcılar da tedbir alacaktır.

Aslında mesele şu; tıpkı ürünlerin hasattan sonraki bozulma sürelerinin geciktirilmesi yöntemi gibi, sektörde EBIT marjını bir şekilde yüksek tutmaya çalışacaktır. Elbette pandemi öncesine kıyasla! 

Sefer iptalleri, yakıt tasarrufu, diğer hizmetlerden elde edilen gelirin -enflasyona bağlı şekilde- artırılması ve gelir kompozisyonunda yapılacak oynamalar bunlardan bir kaçıdır. Hal böyle olunca 2023 yılında EBIT marjının yüzde 22 seviyesine gerilmesi muhtemel ama unutmayalım ki pandemi öncesinde, 2020'nin bütününü sektör yüzde 13 marj ile kapamıştı!

Burada yer alan bilgi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir.

Kaynak: https://www.statista.com/topics/6160/container-lines/#statisticChapter